آیه ۸۰ سوره اسرا​ + تفسیر و نکات

متن عربی و ترجمه فارسی آیه ۸۰ سوره اسرا

متن عربی:

وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرًا

ترجمه فارسی (مهدی محلاتی):

و بگو: «پروردگارا، مرا به طرزی شایسته درآور و به طرزی شایسته بیرون بر و از جانب خود برای من قدرت و پشتیبانی قرار ده.»

تفسیر و مفهوم کلی آیه ۸۰ سوره اسرا

این آیه، دعایی است که خداوند به پیامبر اکرم (ص) میآموزد. این دعا در یکی از حساسترین مقاطع زندگی پیامبر، یعنی در آستانه هجرت از مکه به مدینه، نازل شد. مفهوم اصلی این دعا، درخواست موفقیت، شرافت و تأیید الهی در تمام مراحل ورود و خروج (یعنی تمام امور زندگی) است.

این آیه را میتوان به سه بخش اصلی تقسیم کرد:

۱. “رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ” (پروردگارا، مرا به طرزی شایسته درآور)

• منظور از “ورود”: این عبارت تنها به معنای ورود فیزیکی به یک مکان نیست، بلکه شامل همه “آغازها” و “ورود”های انسان به عرصههای مختلف زندگی میشود. مانند:

  • ورود به مدینه (در مورد پیامبر)

  • ورود به یک شهر جدید

  • ورود به یک جلسه، مجمع یا مجلس

  • آغاز یک کار، مأموریت یا مرحله جدید از زندگی

• “مُدْخَلَ صِدْق” (ورود شایسته): یعنی ورودی که همراه با راستی، شرافت، اخلاص، موفقیت و مورد پذیرش واقع شدن باشد. ورودی که مایه خیر و برکت برای خود فرد و دیگران شود و باعث ذلت و خواری نگردد.

۲. “وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ” (و به طرزی شایسته بیرون بر)

• منظور از “خروج”: این نیز به همه “خروجها” و “پایانها” در زندگی اشاره دارد. مانند:

  • خروج از مکه (در مورد پیامبر)

  • ترک یک شهر یا جمع

  • به پایان رساندن یک کار یا مأموریت

  • خروج از یک موقعیت دشوار

• “مُخْرَجَ صِدْق” (خروج شایسته): یعنی خروجی که با عزت، سربلندی، حفظ اصول و موفقیت همراه باشد. خروجی که باعث پشیمانی، ندامت یا بی آبرویی نشود.

۳. “وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرًا” (و از جانب خود برای من قدرت و پشتیبانی قرار ده)

• “سُلْطَانًا”: به معنای دلیل روشن، حجت قاطع، قدرت و توانایی است. این یک قدرت مادی صرف نیست، بلکه قدرتی است که پشتوانه الهی دارد.

• “نَّصِيرًا”: به معنای یاریکننده است. یعنی این قدرت، یاور انسان در رسیدن به اهداف والا و دفاع از حق است.

• “مِن لَّدُنكَ”: (از نزد خودت) تأکید میکند که این قدرت و یاری، باید منشأ الهی داشته باشد، نه اینکه از طرق نامشروع و ناپسند به دست آید.

در مجموع، پیامبر با این دعا از خدا میخواهد که در همه احوال و تمام حرکتهایش (ورودها و خروجها) مورد لطف و توفیق الهی باشد و قدرت و حجتی یاریگر از جانب خداوند داشته باشد تا بتواند رسالتش را به بهترین شکل به انجام برساند.

نکات کلیدی و پیام های آیه ۸۰ سوره اسرا

۱. جامعیت دعا: این دعا، یکی از کاملترین و جامعترین دعاهاست زیرا تمام ابعاد زندگی (همه آغازها و پایانها) را پوشش میدهد.

۲. الگویی برای همه مؤمنان: اگرچه این دعا در شأن پیامبر نازل شده، اما آموزهای برای همه مسلمانان است که در همه امور خود، موفقیت و تأیید الهی را بخواهند.

۳. تأکید بر “صدق” (راستی و شایستگی): کلمه “صدق” قلب این دعاست. هدف، نه صرفاً ورود و خروج، بلکه انجام آن به شیوهای “درست”، “شرافتمندانه” و “مقبول در پیشگاه الهی” است.

۴. ارتباط عمل با نیت: این آیه نشان میدهد که “چگونگی” انجام کارها حتی از “انجام” آنها مهمتر است. نیت خالص و روش درست، شرط پذیرش اعمال است.

۵. درخواست قدرت مشروع: درخواست “سلطان نصیر” نشان میدهد که یک مومن برای انجام کارهای خیر و دفاع از حق، به قدرت و پشتوانه نیاز دارد، اما این قدرت باید “از جانب خدا” و در مسیر رضای او باشد.

۶. تسلیم در برابر خداوند: این دعا نشاندهنده توکل کامل به خداست. انسان حتی برای ورود و خروجی ساده نیز از پروردگارش مدد میجوید.

۷. مناسب برای مسافرت: این آیه از دعاهای بسیار توصیهشده برای مسافران است تا سفرشان با برکت و سلامت همراه باشد.

۸. پاسخ خدا به دعا: در تفسیرها آمده است که خداوند این دعای پیامبر را مستجاب کرد؛ ورود ایشان به مدینه با استقبال بینظیر مردم همراه شد و خروجشان از مکه نیز با عزت و در اوج خفقان دشمن صورت گرفت و “سلطان نصیر” (قرآن و یاری خداوند) نیز همواره همراه ایشان بود.

جمع بندی

آیه ۸۰ سوره اسراء، یک “برنامه کامل” برای زندگی یک مومن است. این دعا به ما می آموزد که در همه حرکتهای زندگی، کوچک و بزرگ، تنها به دنبال انجام کار نباشیم، بلکه “چگونگی” انجام آن را از خدا بخواهیم؛ به گونهای که همراه با راستی، عزت، موفقیت و تأیید الهی باشد و برای این منظور، همواره از خداوند بخواهیم که قدرت و دلیل محکمی برای یاری کردنمان در مسیر حق به ما عطا کند.